Kinderen erkennen en gezamenlijk gezag. Hoe zit dat precies?

Tijdens het inloopspreekuur komt Tim binnen met wat vragen. Hij en zijn vriendin Maaike gaan uit elkaar. Na een samenleving van 11 jaar. Ze hebben samen twee kinderen, zo vertelt hij. Zoontje Max van 3 en dochter Eva van 1 jaar oud*.

Ik vraag Tim naar de juridische status van zijn vaderschap. Heeft hij de kinderen erkend en heeft hij ook samen met Maaike het gezag over Max en Eva? Ouders die niet getrouwd zijn en geen geregistreerd partnerschap hebben, krijgen namelijk niet automatisch allebei gezag. Als zij gezamenlijk gezag willen, kunnen ze dit bij de rechtbank aanvragen.

Kinderen erkennen

Tim vertelt dat hij de kinderen heeft erkend. Ze waren toen nog niet eens geboren. Ik laat hem weten dat hij dan in ieder geval een onderhoudsplicht heeft, dat is het gevolg van erkenning.

Het gezamenlijk gezag hebben hij en Maaike niet geregeld. Tim schrikt. Mag hij dan geen contact hebben met de kinderen of heeft hij geen recht op informatie? Gelukkig kan ik hem vertellen dat omgang en het recht op informatie los staan van het gezag.

Maar gezag is wel belangrijk, omdat het hem zeggenschap geeft over belangrijke beslissingen over de kinderen. Denk aan beslissingen over hun woonplaats, hun schoolkeuze, maar ook over medische ingrepen.
Gezamenlijk gezag is dus niet alleen van belang in een situatie van scheiding, maar ook als een van de ouders (tijdelijk) niet in staat is om het gezag uit te oefenen en er toestemming gegeven moet worden voor bijvoorbeeld een medische ingreep.

Voorwaarden gezamenlijk gezag

Ik vertel Tim dat er een aantal voorwaarden is om gezamenlijk het gezag te kunnen krijgen. Het is een flinke lijst:

  • de ouders moeten samen de aanvraag doen;
  • de moeder is meerderjarig;
  • de andere ouder is meerderjarig;
  • degene die het gezag over het kind wil krijgen, moet juridisch ouder van het kind zijn;
  • de ouders zijn niet met elkaar gehuwd en zij hebben geen geregistreerd partnerschap met elkaar;
  • de ouders hebben niet eerder gezamenlijk het gezag uitgeoefend over dit kind;
  • de ouders staan geen van beiden onder curatele ;
  • geen van beide ouders lijdt aan een ernstige geestelijke stoornis waardoor hij of zij het gezag niet uit zou kunnen oefenen;
  • het gezag van (een van) de ouders is niet beëindigd (door een gezagsbeëindigende maatregel, een ontheffing of een ontzetting);
  • er is geen derde persoon met het gezag belast;
  • de gewone verblijfplaats van het kind is gelegen in Nederland.

Hoe kun je gezamenlijk gezag regelen?

Tim laat mij weten dat aan al deze voorwaarden is voldaan. Hoe moet hij het gezag dan regelen? Dat kan op twee manieren:

1. Via het digitaal loket Rechtspraak.nl kan hij samen met Maaike kosteloos gezamenlijk gezag over Eva en Max aanvragen. Zij hoeven dan geen schriftelijke bewijsstukken in te dienen. Met DigiD krijgen zij toegang tot het digitale formulier ‘Aanvragen gezamenlijk gezag’. De website vult automatisch de gegevens aan uit de Basisregistratie Personen (BRP).

2. Het is ook mogelijk om het schriftelijk te regelen met een formulier. Ook dat vindt u hier op rechtspraak.nl. Dit is ook de enige optie als het kind nog geen BSN heeft of als een van de ouders geen DigiD heeft. Dit aanvraagformulier staat op de website www.rechtspraak.nl. Bij het aanvraagformulier moet een aantal documenten worden ingediend. Bijvoorbeeld een origineel en gewaarmerkt afschrift van de geboorteakte. Die kan aangevraagd worden in de gemeente waar het kind is geboren. Het formulier met de documenten kan dan worden opgestuurd naar de dichtstbijzijnde rechtbank. Persoonlijk afgeven mag ook. Welke van de 11 rechtbanken dat is, kan hier opgezocht worden via www.rechtspraak.nl.

Zonder medewerking van de andere ouder

Tim zegt dat hij niet zeker weet of Maaike hier wel aan mee wil werken. Ze vindt het misschien wel lekker makkelijk om zonder enig overleg of toestemming te beslissen waar zij met de kinderen gaat wonen, naar welke school de kinderen straks gaan en wanneer zij met hen op vakantie gaat naar het buitenland. Is er gezamenlijk gezag, dan kan Tim zulke beslissingen tegenhouden. Denk aan een verhuizing naar de andere kant van het land, een school die volgens hem niet in het belang van de kinderen is of een vakantie naar een risicovol land.

Gesprek aangaan

Ik benadruk aan Tim dat het belangrijk is om eerst het gesprek met Maaike aan te gaan. Wil zij echt niet meewerken, dan is het mogelijk om de rechter te verzoeken Tim en Maaike te belasten met het gezamenlijk gezag. Als aan alle voorwaarden is voldaan, wijst de rechter gezamenlijk gezag naar alle waarschijnlijkheid wel toe. De rechterlijke macht vindt namelijk dat gezamenlijk gezag het uitgangspunt moet zijn, als ouders uit elkaar gaan. Ouders moeten samen belangrijke beslissingen over hun kinderen nemen.

De informatie die ik Tim geef tijdens het spreekuur, stelt hem gerust. Hij gaat snel een afspraak met Maaike maken om te vragen of ze het samen kunnen gaan regelen.


*) De namen in dit artikel zijn gefingeerd. De foto bij dit artikel staat los van de personen die erin voorkomen.




    Gerelateerde blogs

    Stappenplan echtscheiding

    13 september 2023

    Stappenplan echtscheiding

    We begrijpen dat een echtscheiding voor onze cliënten een onzekere situatie is waarin zij met […]


    Lees meer ›
    Verandering gezamenlijk gezag ouders en berekening alimentatie van kracht

    14 februari 2023

    Verandering gezamenlijk gezag ouders en berekening alimentatie van kracht

    Met ingang van dit jaar is een tweetal belangrijke wijzigingen doorgevoerd op het gebied van […]


    Lees meer ›
    Ouderverstoting – wat als een kind denkt te moeten kiezen voor één ouder?

    9 september 2022

    Ouderverstoting – wat als een kind denkt te moeten kiezen voor één ouder?

    Ouderverstoting is de situatie dat een kind zich in een echtscheidingsproces gedwongen voelt voor één […]


    Lees meer ›