Op 1 juli 2017 wijzigt de Arbeidsomstandighedenwet, die meestal gewoon de Arbo-wet wordt genoemd. Deze verandering is voor werkend Nederland van groot belang: de Arbeidsomstandighedenwet is immers van toepassing op iedere werkgever, ongeacht het aantal werknemers. De belangrijkste wijzigingen som ik hieronder voor u op.
1. De positie van de preventiemedewerker wordt verstevigd
Iedere werkgever moet minstens 1 preventiemedewerker hebben. Dit is iemand die zich binnen de organisatie actief inzet voor een veilige en gezonde werkomgeving, om zo verzuim en ongevallen te voorkomen. In de gewijzigde wet wordt de positie van deze preventiemedewerker verstevigd. Voor de benoeming van de preventiemedewerker is voortaan instemming van de ondernemingsraad nodig. Verder is in de gewijzigde wet vastgelegd dat de preventiemedewerker nauw moet gaan samenwerken met de arbodienst/bedrijfsarts en deze adviseert.
2. Adviserende rol bedrijfsarts
Met betrekking tot de rol van de bedrijfsarts is in de gewijzigde wet de term ‘bijstand verlenen’ verdwenen. In plaats daarvan is voor ‘adviseren’ gekozen. Volgens de Memorie van Toelichting bij de wijziging was de term ‘bijstand’ te algemeen en zou de term bij werkgevers verwarring kunnen veroorzaken over de taak van de bedrijfsarts. De term ‘adviseren’ moet duidelijk maken dat het de werkgever is die verantwoordelijk is voor de begeleiding van zijn werknemers: de bedrijfsarts adviseert er alleen over. ‘Adviseren’ in plaats van ‘bijstand verlenen’ onderstreept bovendien de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts.
3. Toegang tot de bedrijfsarts
Verder krijgen werknemers het recht de bedrijfsarts te consulteren als zij (nog) niet verzuimen, maar wel gezondheidsvragen in relatie tot hun werk hebben. Werknemers moeten dan de mogelijkheid hebben een open spreekuur of bijvoorbeeld een arbeidsomstandigheden spreekuur te bezoeken. Hiervoor is geen toestemming van de werkgever nodig. Ook ontvangt de werkgever hierover geen terugkoppeling vanuit de arbodienst/ bedrijfsarts.
4. Het basiscontract
De meest belangrijke wijziging lijkt toch wel het zogenaamde basiscontract te zijn. In dit (indirecte) contract tussen de werkgever en de arbodienst/ bedrijfsarts moet worden vastgelegd bij welke taken de werkgever zich moet laten ondersteunen en hoe dit moet gebeuren. Het basiscontract moet in ieder geval bepalingen bevatten over:
► De bestaande wettelijke taken waarbij de werkgever zich moet laten bijstaan door een arbodienst / bedrijfsarts:
- De deskundige begeleiding bij ziekte.
- Het toetsen van de RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie).
- Het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO).
- Het verrichten van wettelijk verplichte aanstellingskeuringen.
► De nieuwe wettelijke verplichtingen uit de gewijzigde Arbeidsomstandighedenwet:
- Hoe de toegang tot de bedrijfsarts is geregeld (bijvoorbeeld via een (open) spreekuur).
- De verplichting dat de bedrijfsarts de mogelijkheid moet hebben de werkplek te bezoeken.
- Het recht van de werknemer om, tenzij er zwaarwegende belangen bestaan, op kosten van de werkgever een second opinion aan een andere bedrijfsarts te vragen.
- De verplichting van de bedrijfsarts (dus niet alleen de bedrijfsarts die aangesloten is bij een arbodienst) om een klachtenprocedure te hebben.
- Hoe het vanaf nu verplichte overleg tussen de bedrijfsarts en de preventiemedewerker/ de ondernemingsraad / de personele vertegenwoordiging /de belanghebbende werknemers is geregeld, zodat er een nauwe samenwerking tussen deze partijen ontstaat.
- Dat de bedrijfsarts tijd moet hebben om beroepsziekten te kunnen opsporen, onderkennen, diagnosticeren en te kunnen melden.
- De adviserende taak van arbodienst/bedrijfsarts inzake ziektepreventie.
De werkgever kan, in overleg met de werknemers en arbodienst/ bedrijfsarts, besluiten meer taken in het contract op te nemen (het zogenaamde basispluscontract).
Sancties als werkgevers wet niet naleven
Worden de taken en verplichtingen, die in het basiscontract moeten worden opgenomen, niet nageleefd? Dan kan dat volgens de gewijzigde Arbeidsomstandighedenwet worden aangemerkt als overtreding. Dit heeft tot gevolg dat de Inspectie SZW (van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) handhavend kan optreden en aan de werkgever of arbodienst/ bedrijfsarts sancties kan opleggen.
Tot 1 juli 2018 tijd om contracten aan te passen
Werkgevers en arbodiensten/ bedrijfsartsen krijgen tot 1 juli 2018 de tijd om de bestaande contracten aan te passen. Contracten die op of na 1 juli 2017 worden gesloten, moeten direct aan de nieuwe vereisten voldoen.
Voor vragen over dit artikel, de nieuwe Arbo-wet of loonschade kunt u contact opnemen via tel. 0172 – 42 71 94 of vul het contactformulier in.
Wilt u meer weten over de veranderingen in de Arbo-wet? Het ministerie van SZ&W heeft een handige digitale toolkit met downloads.
0172 - 42 71 94
