UPDATE: kabinet heeft ingangsdatum uitgesteld! Tot in ieder geval oktober zal de wet niet worden gehandhaafd. Mogelijk zelfs langer, aangezien het kabinet demissionair is.
De wet DBA wordt per 1 januari 2021 vervangen: waar gaat de ZZP-markt heen?
Het kabinet gaat de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) per 1 januari 2021 vervangen, omdat het gewenste effect uitblijft. Wat betekent dit?
Hoe zat het ook alweer
Ruim een miljoen Nederlanders werkt als zzp’er. Zij zijn niet in loondienst en betalen dus geen sociale premies voor bijvoorbeeld een werkloosheids- of een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dat betekent dat zij moeten sparen en zich zelf moeten verzekeren tegen mindere tijden. Veel zelfstandigen doen dit niet.
ZZP-constructie
Toch wordt de ZZP-constructie dankbaar gebruikt. Veel werkenden vestigen zich als zelfstandige voor meer vrijheid. Opdrachtgevers huren deze werkenden graag in vanwege lagere kosten.
Gevolg?
De samenleving financiert een manier van werken die volgens critici niet gewenst is tegen de achtergrond van ons sociale stelsel. Zonder buffer of verzekering hebben zelfstandigen geen ander vangnet dan de bijstand, terwijl de bijstand daar eigenlijk niet voor is bedoeld. Daarnaast is een bijstandsuitkering niet gerelateerd aan het laatst genoten inkomen, waardoor de kans op het ontstaan van schulden onder deze groep groot is.
Wat is dan het probleem?
Er is geen probleem zolang de opdrachtgever en de opdrachtnemer zich als zodanig gedragen. Dit wordt anders als de opdrachtgever feitelijk een werkgever is, en de opdrachtnemer feitelijk een werknemer. Een opdrachtgever die als werkgever kan worden aangemerkt, kan worden geconfronteerd met forse naheffingen sociale premies. Daarnaast kan hij worden geconfronteerd met een loondoorbetalingsverplichting tijdens ziekte en vakantie en de regels van het ontslagrecht.
Wanneer is sprake van een verkapt dienstverband?
Van een verkapt dienstverband kan sprake zijn wanneer een werkrelatie voldoet aan de voorwaarden die gelden voor het hebben van een arbeidsrelatie. Loondienst heeft 3 kenmerken:
- werkgeversgezag
- persoonlijke arbeid
- beloning
Wordt aan alle kenmerken voldaan? Dan is sprake van loondienst.
Wet DBA zou duidelijkheid moeten geven
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (Wet DBA) heeft als doel om meer duidelijkheid te verschaffen over de positie van een zelfstandige ondernemer ten opzichte van die van een werknemer.
Onder de Wet DBA kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers zogenoemde modelovereenkomsten aangaan waarin de opdrachtrelatie wordt vastgelegd. Het aangaan van een modelovereenkomst ontslaat de opdrachtgever echter niet per definitie van de verplichting tot het inhouden van loonheffingen.
Opdrachtgever of werkgever?
Om te waarborgen dat de opdrachtgever niet als werkgever wordt aangemerkt, dient hij toe te zien op de feitelijke naleving van de opdrachtovereenkomst. In de praktijk is dit vaak lastig. Er zijn immers tal van voorbeelden te noemen waarbij een zelfstandige dusdanig is ingebed in de organisatie, fulltime werkt voor één opdrachtgever, diens instructies opvolgt en in ruil daarvoor betaald wordt. De zelfstandige is in feite dan geen échte ondernemer maar een verkapte werknemer.
Controle door de Belastingdienst tot 1 januari 2021
Sinds 1 januari 2020 heeft de Belastingdienst meer mogelijkheden om in dit soort situaties te handhaven bij opdrachtgevers.
Opdrachtgevers betalen tot 1 januari 2021 een boete of naheffing als zij na een waarschuwing en controle de schijnzelfstandigheid voortzetten. De Belastingdienst doet onderzoek naar bedrijven waarbij er een vermoeden van kwaadwillendheid is. Denk aan bedrijven die veel zzp’ers inhuren tegen zeer lage uurtarieven, puur om de regels van het ontslagrecht te omzeilen.
Blijkt bij een controle dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, maar is er geen sprake van kwaadwillendheid? Dan handhaaft de Belastingdienst niet, maar krijgen partijen ‘aanwijzingen’. Zij moeten er dan voor zorgen dat er een formele dienstbetrekking komt óf een volwaardige zzp-constructie.
Nieuwe wetgeving per 1 januari 2021
In de praktijk blijkt echter dat de Wet DBA niet de duidelijkheid en rust geeft die het moest brengen. Het kabinet heeft daarom besloten de wet te vervangen. Het streven is om de nieuwe maatregelen op 1 januari 2021 in te laten gaan. Het doel van de nieuwe wetgeving is een balans creëren tussen zekerheid, beperkte administratieve lasten en een goede handhaafbaarheid.
Webmodule
De belangrijkste wijziging is de webmodule. Dit is een online vragenlijst waarmee de opdrachtgevers duidelijkheid kunnen krijgen over de vraag of een opdracht ‘buiten dienstbetrekking’ mag worden uitgevoerd. Als dat het geval is, wordt een opdrachtgeversverklaring afgegeven. Opdrachtgevers hebben dan de zekerheid dat ze geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen hoeven te betalen, mits de webmodule naar waarheid is ingevuld.
Wat kunt u tot die tijd doen?
Tot de nieuwe wet inwerking treedt, is de Wet DBA van kracht. Het blijft van belang na te gaan of sprake is van een dienstverband. Als u hierover twijfelt, kunt u gerust contact met mij opnemen. Wij adviseren u graag persoonlijk. Uiteraard houden wij u ook graag op de hoogte van de ontwikkelingen.
Neem gerust contact met mij op via tel. 0172 – 42 71 94 of vul het contactformulier in.
0172 - 42 71 94
