Over het paard getild? 6 soorten letsel tijdens het paardrijden

Wie is er aansprakelijk als je van een paard valt? Dat hangt van de situatie af. Letselschade-advocaat én paardrijdster Lidewij Calis legt het uit in dit artikel.

Al sinds ik mij kan herinneren zit ik graag op de rug van een paard. Een edel dier dat benen heeft in plaats van poten en een hoofd in plaats van een kop. Elke keer weer genieten. Je denkt niet na over wat er kan gebeuren. Jouw paard is vertrouwd. Jouw paard doet niet gek.

Toch zit een ongeluk in een klein hoekje bij deze grote dieren van soms 600-700 kilo. Op kantoor behandelen wij veel letselzaken met paarden. Het vaststellen van de aansprakelijkheid in deze zaken is meestal niet zo’n probleem. Maar meestal komt er een ‘eigen schuld-verweer’ om de hoek kijken. Hoe werkt dat?  Hieronder zes veelvoorkomende situaties op een rij.

1. Val van een manegepaard

Het is weer die dag in de week: je mag naar de manege! De instructeur heeft een indeling gemaakt. Vol goede moed stap jij met je toegewezen paard de bak in. Bij het opstappen gaat het al mis: jij zit nog niet in het zadel of het paard rent weg en jij valt er vanaf. Jij hebt een gebroken been.

Wie is hier nu aansprakelijk voor? De manegehouder of de ruiter zelf? Of is het de instructeur die het paard toewees? Of helemaal niemand?
De wet kent een risicoaansprakelijkheid voor eigenaren van dieren (artikel 6:179 BW). Ook degene die een bedrijf heeft en een dier daarvoor gebruikt is aansprakelijk voor het gedrag van dat dier. Valt een ruiter tijdens de manege-les van een paard, dan is de manegehouder dus als gebruiker en eigenaar van het paard aansprakelijk voor dit ongeval.

De instructeur is niet aansprakelijk. Het Hof Den Bosch heeft hier recent een uitspraak over gedaan (Hof ‘s-Hertogenbosch, 17-05-2016, nr. 200.162.571, 01): de risicoaansprakelijkheid ligt bij de ‘eindgebruiker’ (ofwel: de eigenaar van de manege).
De manegehouder kan in dit geval dus aansprakelijk worden gesteld voor de val van de manegeruiter.

Hoe zit het nu met het eigen schuld van de ruiter?
In dit soort zaken doet de verzekeraar bijna altijd een beroep op eigen schuld van de ruiter. De ruiter kiest er namelijk zelf voor om op een paard te gaan rijden.
Welk percentage eigen schuld is redelijk?

Bij een onervaren ruiter zal minder eigen schuld worden aangenomen dan bij een ervaren ruiter. Van een ervaren ruiter mag je meer verwachten.

• Heeft de instructeur van tevoren gezegd dat het een heel braaf paard is, dan zal er minder eigen schuld bij de ruiter moeten worden aangenomen. De ruiter had de gedragingen van het paard niet hoeven te verwachten en het risico ligt bij de eigenaar van het paard.
• Als bekend is dat een paard vervelend gedrag vertoont bij het opstappen, dan moet er iemand zijn om te helpen met het opstappen. Gebeurt dit niet, dan ligt dat risico bij de manegehouder als de ruiter daar niets van wist.
• Is het paard nieuw op de manege, dan neem je als ruiter een groter risico als je erop stapt.
• Heeft de manegehouder het nieuwe paard niet eerst zelf leren kennen, dan ligt het risico weer meer bij de manegehouder. De manegehouder wordt geacht een veilige rij-omgeving voor haar ruiters te verzorgen.

Het percentage eigen schuld zal dus afhangen van al dit soort feiten, maar meestal wordt deze vastgesteld op 25%-50% eigen schuld.

2. Val van paard tijdens buitenrit

Je huurt een paard en gaat heerlijk met een groepje over het strand galopperen. Jouw paard schrikt van een blaffende hond en springt opzij. Jij wordt gelanceerd, met je billen in het water. Jij breekt jouw stuitje en wil de schade verhalen op de manegehouder.

Hiervoor kan de manegehouder aansprakelijk gesteld worden. Ook hier speelt de discussie rond de eigen schuld een rol. Het is algemeen bekend dat er meer risico’s kleven aan paardrijden buiten dan in een besloten binnenbak van een manege. Uit de rechtspraak komt naar voren dat op basis hiervan meestal een percentage van 50% aan eigen schuld wordt aangenomen of soms zelfs 75% aan de zijde van de ruiter.

3. Problemen bij paard in trailer laden

Jouw vriendin is al uren bezig om haar paard in de trailer te laden, maar dit lukt niet. Jij kent het paard goed en wil helpen. Jij hebt het paard bijna geladen… en dan trekt het paard zich toch plotseling terug. Door de ruk aan het halstertouw schiet jouw schouder uit de kom.

Ook hier is de eigenaar aansprakelijk, maar ook hier wordt eigen schuld van de helper aangenomen. De helper weet dat het een moeilijk paard is en moet bedacht zijn op de risico’s. In dit soort gevallen wordt vaak 50% eigen schuld aangenomen. Bedenk je dus twee keer voordat je de barmhartige Samaritaan wilt zijn.

4. Val van een te kopen paard

Eindelijk, jouw droom wordt werkelijkheid. Je gaat een eigen paard kopen. Een wekenlange speurtocht op internet heeft geleid tot de vondst van jouw droompaard. Jij gaat erheen en maakt eerst een proefrit op het paard. Jij geeft het paard iets te veel de sporen en het paard schiet er vandoor in galop. Jij raakt je balans kwijt en daar lig je in het zand.

De eigenaar is aansprakelijk. Maar is er hier sprake van eigen schuld van de ruiter? Ook in deze kwestie zal de vaststelling van de eigen schuld sterk afhangen van de omstandigheden.

• Heeft de eigenaar het paard eerst voorgereden?
• Heeft de eigenaar gewaarschuwd voor de gevoeligheid van het paard?
• Waren er omstandigheden waardoor de ruiter bedacht moest zijn op de mogelijke schrikreactie van het paard?
• Werd er in een buitenbak gereden of in een binnenbak?

Al deze feiten en omstandigheden zullen uiteindelijk tegen elkaar afgewogen moeten worden om tot een percentage van de eigen schuld te komen. In de meeste gevallen eindigt het op een 50%-50% verdeling van de schade.

5. Val van paard tijdens springwedstrijd

Het is weer tijd voor de jaarlijkse springwedstrijd op de manege. Enthousiast als jij bent, schrijf jij je in. Je mag op je favoriete pony meedoen. Vol goede moed begin jij aan de wedstrijd. Je krijgt je pony met gemak over de eerste drie hindernissen, maar bij de vierde hindernis gaat het mis. Je geeft niet de goede hulpen en je pony weigert. Jij vliegt voorover van je pony af, over de hindernis heen en je kneust je ribben.
Dit is een bijzondere situatie in de aansprakelijkheid in de paardensport. In dit soort gevallen wordt in de rechtspraak namelijk aangenomen dat er geen aansprakelijkheid is voor de eigenaar van het paard. De eigen gedragingen van het paard zijn niet de oorzaak van de val, maar de fouten van de ruiter zelf. Jij zult dus zelf jouw schade moeten dragen, 100% eigen schuld.

6. Val van je eigen paard

Tot slot de situatie dat je van jouw eigen paard valt en je letsel oploopt. Je zou denken dat jij dan niemand aansprakelijk kan stellen, omdat jij de eigenaar van het paard bent.
Dit is meestal ook zo, maar er zijn uitzonderingen te bedenken. Stel, jij rijdt in de binnenbak en een hond rent de bak in en begint tegen jouw paard te blaffen. Jouw paard schrikt, rent weg en jij valt er vanaf. Jij breekt jouw pols. In zo’n situatie kan jij de eigenaar van de hond aansprakelijk stellen voor jouw schade.

Tenslotte: de billijkheidscorrectie

Een laatste opmerking: mocht er sprake zijn van zeer ernstig letsel bij de ruiter, dan kan de ruiter een beroep doen op de ‘billijkheidscorrectie’. Dit verlaagt het percentage eigen schuld.

Kortom, blijf genieten van je paard, maar blijf altijd alert! Ook jouw vertrouwde paard kan plots schrikken. Het blijft een dier!

Loop je letsel op, dan kun je jouw schade verhalen op de eigenaar van het paard, maar draag je zelf in de meeste gevallen de helft van de schade.

Wil jij hier informatie over, neem dan contact op met mij via tel. 0172 – 42 71 91 of mail mij.