Wat ligt er onder de grond? Wet (WION) gaat op de schop!

Bij graafacties ontstaat vaak schade aan ondergrondse kabels en leidingen. De WION (Wet Informatie Uitwisseling Ondergrondse Netten) moet die schade beperken door een betere uitwisseling van gegevens tussen gravers (‘grondroerders’) en netbeheerders (eigenaren van kabels en leidingen in de grond). De WION werd ingevoerd in 2008. Binnenkort gaat hij op de schop.

Bij een evaluatie van de WION in 2012 kwamen vele verbeterpunten naar voren. Deze verbeterpunten worden binnenkort in de WION verwerkt. Bij Berntsen Mulder Advocaten houd ik mij onder meer bezig met kabelschade en de juridische afwikkeling daarvan. Uiteraard houd ik de wijzigingen met belangstelling voor u de gaten. Ik zet de belangrijkste wijzigingen hieronder voor u op een rij.

1. Registratie huisaansluitingen: terug van weggeweest

In 2011 is op initiatief van de Eerste Kamer de verplichting tot registratie van huisaansluitingen uit de wet gehaald. Deze verplichting zou volgens de eerste kamer tot teveel administratieve lasten leiden. Dat was geen handige keuze. Uit de evaluatie in 2012 bleek dat gemiddeld maar liefst 48% van de graafschades plaatsvindt bij huisaansluitingen. Het ging bij de 8 grootste beheerders om 16.000 schades met een schade van bijna 12,4 miljoen euro.

Door de vele graafwerkzaamheden voor bijvoorbeeld de aanleg van glasvezel naar huizen, is het ook niet de verwachting dat deze schades zullen afnemen. In de WION wordt nu de verplichting opgenomen om toch weer gegevens over deze huisaansluitingen uit te wisselen via het kadaster. Er komt wel een overgangsregeling omdat het voor de netbeheerders (financieel) niet haalbaar is om direct alles digitaal beschikbaar te hebben. De verplichting rond de huisaansluitingen geldt eerst alleen voor zover deze gegevens al digitaal beschikbaar zijn bij de netbeheerders. Daarna gaat deze verplichting ook voor de overige kabels en leidingen gefaseerd in. De fases:

• Binnen 1 jaar ► alle huisaansluitingen met gevaarlijke inhoud  (zoals gas) digitaal beschikbaar;
• Binnen 5 jaar ► alle huisaansluitingen van elektriciteits- en waterleidingen en telecomkabels digitaal beschikbaar;
• Binnen 10 jaar ► alle huisaansluitingen van riolering digitaal beschikbaar.

2. Nieuwe procedure ‘voorzorgsmaatregelen graven bij een netwerk met gevaarlijke inhoud of grote waarde’

Op dit moment is in de WION de verplichting opgenomen om in het geval van werkzaamheden bij een net met gevaarlijke inhoud, of van grote waarde, voorzorgmaatregelen te treffen voor het begin van de werkzaamheden. Denk dan bijvoorbeeld aan gasleidingen of de leidingstraat in Rotterdam. Uit de evaluatie is gebleken dat de procedure voor die werkzaamheden niet duidelijk is en tot vertraging van de werkzaamheden kan leiden.

In de voorgestelde wijziging wordt de procedure aangepast. De netbeheerder moet aan de grondroerder aangeven of voorzorgsmaatregelen nodig zijn. Dan is het aan de grondroerder en de netbeheerder samen om afspraken te maken over de te treffen maatregelen. Het initiatief hiervoor ligt bij de grondroerder. Maar de netbeheerder moet binnen 3 dagen nadat de grondroerder contact met hem heeft opgenomen de afgesproken maatregelen treffen. Deze termijn kan alleen in onderling overleg worden aangepast.

3. Netbeheerder: sneller kabel-correcties doorgeven

Niet alle kabels en leidingen staan goed op tekening. Correcte registratie is echter wel van groot belang bij het voorkomen van graafschades. Om correcte registratie te kunnen bereiken, bestaat in de WION onder andere de procedure voor het melden van een afwijkende ligging. Als een grondroerder nu stuit op een kabel of leiding die niet juist op tekening staat, moet hij dit direct melden bij het Kadaster. Het Kadaster meldt dit weer aan de betreffende netbeheerder, die vervolgens de registratie van zijn kabel of leiding moet aanpassen.

Op deze manier krijgen we steeds betere tekeningen met behulp van de hele graafketen. De netbeheerder heeft voor het aanpassen van zijn tekeningen 30 dagen de tijd. Het opnieuw inmeten van een geheel tracé kan namelijk best lang duren. Maar vaak kan het veel sneller en is het helemaal niet zo ingewikkeld. In de praktijk blijken netbeheerders niet zo’n haast te maken met de correcties. Om duidelijk te maken dat dit soort zaken direct moeten worden opgepakt, wordt de termijn waarbinnen een netbeheerder zijn tekeningen moet aanpassen verscherpt. De netbeheerder moet zijn tekeningen ‘onverwijld’, doch uiterlijk binnen 30 dagen aanpassen. Gehoopt wordt dat deze aanpassing zorgt voor snellere correcties door de netbeheerder.

4. Weesleidingen: overdragende én verkrijgende beheerder gezamenlijk melden

Naast het probleem van de onjuiste registratie kennen we ook nog het probleem van de ‘weesleidingen’. Kabels of leidingen waarvan niemand weet van wie deze zijn. Deze weesleidingen zorgen geregeld voor problemen. Om dit te voorkomen wordt de registratieverplichting van de netbeheerder verder aangescherpt. Als een net wordt overgedragen van een beheerder naar een andere beheerder, moeten deze beide beheerders een gezamenlijke melding van deze overdracht bij het Kadaster doen. Zo kan er geen kabel meer tussen het wal en het schip raken, zo is het idee.

5. Hele administratie bij KLIC-melding naar het Kadaster

In de WION is de verplichting tot het doen van KLIC meldingen opgenomen. Dit systeem komt er kortgezegd op neer dat een grondroerder voordat hij gaat graven, melding van dit voornemen moet doen bij het Kadaster. Het Kadaster informeert dan alle netbeheerders die in het betreffende gebied kabels en leidingen hebben liggen. Deze netbeheerders verstrekken de grondroerder (via het Kadaster) vervolgens gedetailleerde informatie over de ligging van de kabels en leidingen. De grondroerder moet hier bij zijn werkzaamheden rekening mee houden, door zijn werkzaamheden op zorgvuldige wijze te verrichten, zodat schades kunnen worden voorkomen.

In de nieuwe WION worden ook bij het (klic) systeem van het Kadaster enkele wijzigingen doorgevoerd. Zo wordt overgeschakeld van een rasterformaat naar een vectorformaat. Aangezien de meeste netbeheerders hier al mee werken, zal dit weinig impact hebben op de praktijk.
Verder wordt er voorzien in de mogelijkheid om netwerkinformatie rechtstreeks bij het Kadaster op te slaan. De huidige procedure is als volgt.

1. grondroerder doet een graafmelding bij het kadaster.
2. kadaster stuur deze melding door naar betrokken netbeheerders op de graaflocatie.
3. netbeheer moet binnen 24 uur zijn kabel of leidinggegevens aanleveren bij het kadaster.
4. het kadaster stuur deze gegevens door naar de grondroerder.

De gegevens komen dus altijd uit de systemen van de netbeheerder.

Met het huidige voorstel levert de beheerder zijn gehele netwerkadministratie aan bij het kadaster. Bij een graafmelding zal het kadaster de gevraagde gegevens direct, zonder tussenkomst van de beheerder, versturen aan de grondroerder. De netbeheerder wordt alleen nog geïnformeerd over de uitwisseling van deze gegevens. Het is aan de beheerder of hij van deze nieuwe mogelijkheid gebruik maakt of dat hij het op de oude manier blijft doen. Het kadaster verwacht dat het merendeel van de netbeheerders van deze mogelijkheid gebruik gaat maken. Of de netbeheerder dit belangrijke proces in de praktijk ook zo maar uit handen zal geven, is wat mij betreft nog wel de vraag.

6. Papier de prullenbak in

Tenslotte vervalt de mogelijkheid om gegevens op papier uit te wisselen. Dit zal ook op weinig weerstand stuiten omdat hier in de praktijk al geen gebruik meer van werd gemaakt. Digitale uitwisseling van informatie wordt met het huidige voorstel dus de voorschreven weg.

Kortom:

1. Registratie huisaansluitingen terug van weggeweest
2. Nieuwe procedure bij voorzorgsmaatregelen voor graven bij een net met gevaarlijke inhoud of grote waarde
3. Netbeheerders moeten sneller de kabel-correcties doorgeven
4. Strengere procedure ter voorkoming van weesleidingen
5. Hele administratie bij KLIC-melding naar Kadaster en
6. Papier in de prullenbak.

Bent u er klaar voor?

UPDATE 25 april 2017: WION gaat bovengronds en wordt WIBON